Mensen over Luchthaven Twente

Duurzaam vliegwiel voor een sterk Twente

De Vliegwiel Twente Maatschappij heeft vanaf medio 2007 hard gewerkt om een gedegen plan voor het luchthaventerrein te ontwikkelen. Het doel was om iets te realiseren waarmee de economie in de regio zou worden gestimuleerd en de natuur haar kansen zou krijgen. Het rapport van de VTM kan gezien worden als de afsluiting van een roerige periode en de start van een echte ontwikkeling van het terrein.

Bij al die Twentse geïnteresseerden is de geschiedenis in grote lijnen bekend. Beging 2003 kondigde het Ministerie van Defensie aan om de Luchthaven Twenthe (ja met een h!) te willen sluiten. Protesten en lobby’s hadden geen succes.

In september 2004 kwam het ‘antwoord’ van de regio. Met KvK-directeut Wilma van Ingen als spreekbuis presenteerde de Twentse ondernemersorganisaties een rapport met daarin een aantal haalbare varianten voor een doorstart. Er was al contact met mogelijke investeerders.

Dit plan sneuvelde als gevolg van protesten uit de regio – die vooral betrekking hadden op milieubelasting en geluidsoverlast – en op de financiën. De Gemeente Enschede wilde het terrein kopen voor 20 miljoen euro, ‘Defensie’ vroeg 50 miljoen. Een deel van de bevolking was mordicus tegen, anderen fel voor en een grote groep ging uit van het principe ‘wat is het beste voor Twente’. Het plan van de ondernemers kon daar geen uitsluitsel over geven.

Het eigendom van het terrein werd vervolgens overdragen aan het Ministerie van Financiën. De luchthaven bleef voorlopig open voor de burgerluchtvaart, maar op 1 januari 2008 werd ook die gestopt en ligt de luchthaven er werkeloos bij. Ondanks grote druk vanuit de regio bleek minister Bos niet bereid om voldoende geld beschikbaar te stellen om de luchthaven open te houden.

Vliegwiel

Inmiddels was er een ander circuit op gang gekomen. Minister Zalm had het idee gelanceerd om de gebiedsontwikkeling luchthaventerrein in een publiek-publiek-publieke samenwerking onder te brengen. Het Rijk, de Provincie en de Gemeente Enschede moesten samen met een plan komen, waarin alle partijen zich zouden kunnen vinden en zou voldoen aan en aantal criteria op het gebied van milieu, werkgelegenheid en financiële haalbaarheid. De Vliegwiel Twente Maatschappij was geboren. De Provincie en de gemeente Enschede sloegen de handen ineen en benoemden samen één van de uitvoerders: Peter Kuenzli. Het Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf (GOB) van het rijk vaardigde Leo Kramer af. Samen vormen ze de directie van de VTM.. De Enschede topambtenaar Wout Vochteloo werd directiesecretaris en de vestigingsplaats Amersfoort. Amersfoort werd gekozen omdat deze stad centraal ligt voor de drie participanten, het ligt immers midden in de driehoek Enschede, Den Haag, Zwolle.

Het bestuur van de VTM stond onder leiding van burgemeester Peter den Oudsten en bestond uit wethouder Helder van de Gemeente Enschede, Theo Rietkerk namens de Provincie Overijssel en Edo Arnoldussen van het GOB.

Sterk en duurzaam

Uitgaande van de missie ‘een vliegwiel voor een economisch sterker en duurzamer Twente' ontwikkelde de VTM vier plannen, twee met en twee zonder luchthaven. Mede op initiatief van de VTM ontwikkelden een groot aantal maatschappelijke organisatie samen een vijfde variant, waarin vooral plaats was voor care, cure, lesure en wellness. Bij deze organisatie zaten zowel voor- als tegenstanders van een luchthaven. Medio 2008 adviseerde de directie van VTM dit vijfde plan en het plan voor een compacte luchthaven verder te laten uitwerken en dit advies werd eind 2008 overgenomen door de gemeenteraad van Enschede, door provinciale staten en door de ministerraad. Dit leidde tot twee gedetailleerde structuurvisie en een vergelijking op drie elementen: economie (dus werkgelegenheid), milieu en ecologie en financiën. Peter Kuenzli daar over: “We hebben beide plannen laten doorrekenen op basis van kwaliteit en kwantiteit. Dus met een volledige Milieu Effect Rapportage en een Kosten-batenanalyse. Het financiële aspect woog hierbij voor 20% mee, de beide andere aspecten voor 40%.” Belangrijk was ook de samenhang met de omliggende gemeenten en vooral dat het gebied niet zou kannibaliseren op de rest van Twente.

Het rapport van Kuenzli en Kramer werd half juni 2009 afgerond en voorgelegd aan het bestuur van de VTM. Het werd eind van die maand openbaar gemaakt.

Bron: VIT Nieuwsbrief juli 2009

Tekst: Niko Wind

Foto: Harmen de Jong